İnsan, sağ elini (ya da sağ yanını) kullanmaya kesin bir yatkınlık gösteren tek canlı türüdür, insanların yaklaşık yüzde 9O’ı sağ elini kullanır; bunların yüzde 20′si her iki elini de kullanabilir. Yüzde 10′u ise solaktır. Fosiller üzerinde yapılan araştırmalar bu yüksek oranın İlk insangiller, 2 milyon yıl kadar önce yaşamış Homo habilis için de geçerli olduğunu ortaya koymaktadır.
Araçlar, silahlar, yazılı ve resimli belgeler üzerinde yapılan incelemeler sağ el kullanma eğiliminin tarih boyunca yüksek olduğunu göstermektedir. Bugün de hemen her toplum ve kültürde aynı yüksek oranlar görülmektedir.
Öncelikle sağ el kullanmanın doğal mı olduğu, yoksa solaklığın düzeltilmesi sonucunda mı ortaya çıktığı hâlâ tam olarak bilinmemektedir
Yukarıda belirtilen birbirine bağlı üç özelliğin (solaklık, öğrenme güçlüğü, bazı bağışıklık sistemi hastalıkları) kadınlarda ve erkeklerde farklı sıklıklarda görülmesine dayanarak bazı uzmanlar solaklığın, genetik nedenlerden çok hormonlara bağlı olduğunu öne sürmekte ve buna testosteronun (erkeklik hormonu) yol açtığım savunmaktadır.
Bu görüş testosteronun dölütte beynin gelişmesini etkilediğinin, örneğin sağ yarıkürede bazı bölgelerin daha çok gelişmesine yol açtığının kanıtlanmasından sonra ortaya atılmıştır. Testosteron aym zamanda dölütün gelişmesi sırasında bağışıklık sisteminin oluşması açısından önemli rol oynayan timusun fazla gelişmesini de engellemektedir.
Gebelikte testosteron düzeyindeki farklılıklar dölütün beynini de etkileyebilir. Erkek dölütün beyni artan testosteronun etkisine daha çok açıktır, çünkü vücudunda testosteron üretilir. Kız dölütte ise annenin yumurtalıklarında üretilen az miktarda testosteron dışında, bu hormon ancak stres gibi olağandışı bir nedenle adrenalin üretiminin artmasıyla fazlalaşır.
Genetik yatkınlığı olan bazı erkeklerde testosteron beynin sol yarıküresinin daha az gelişmesine yol açabilir. Aynı hormonal etkiler timusun gelişmesinin engellenmesinde de rol oynayabilir. Bu durumda solaklık, Öğrenme güçlüğü ve romatoit artrit, ülserli kolit ya da alerji gibi bağışıklık sistemi hastalıklarının ortaya çıkma olasılığı artar. Ama aynı zamanda beyinde bazı bölgelerin daha fazla gelişmesi nedeniyle güzel sanatlar, mimarlık, atletizm, matematik ve mühendislik gibi etkinliklerde daha üstün bir yetenek görülür
Ayrıca yakın zamanda yapılan araştırmada;
Oxford Üniversitesi’nden bir grup bilim adamı bu geni taşıyanların, şizofreni gibi zihinsel hastalıklara yakalanma ihtimalinin daha yüksek olduğuna inanıyor.
LRRTM1 olarak adlandırılan bu gen beynin hangi kısmının konuşma ve duyguları kontrol edeceğini etkiliyor.
Söz konusu araştırma Moleküler Psikiyatri dergisinde yayınlandı.
Beyin asimetrik bir şekilde oluşmuştur.
Sağ elini kullanan kişilerde beynin sol tarafı konuşma ve dil becerisini kontrol eder.
Ancak solak kişiler bunun tam tersi söz konusudur ve bilim adamlarına göre LRRTM1 geni bu değişimin sorumlusu.
Ayrıca bu genin şizofreni ihtimalini de artırdığı sanılıyor ; çünkü şizofreni beynin fonksiyonlarının dengesizliğine bağlanan bir hastalık.
El kullanımı arasındaki farklılıklar
Milliyet'te de yer alan habere göre, sağ ve sol elini kullanan kişiler arasında belirli farklar olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır.
Avustralyalı araştırmacıların geçen yıl yayınladığı rapora göre solaklar daha pratik zekalı ve spor oyunlarında da daha çevik oluyor.
Fransız araştırmacılar da sol elini kullanan kişilerin bilek güreşinde daha avantajlı olduğunu savunuyor.
kaynak:genelsağlık/HT
0 yorum:
Yorum Gönder